گچ معمولا به دو شکل سولفات کلسیم آبدار و سولفات کلسیم بدون آب در طبیعت دیده میشود. شکل غالب در خاک، سولفات کلسیم آبدار است و شکل بدون آب بندرت دیده میشود. چنانچه مقدار گچ در خاک بیشتر از 2 درصد باشد خود را بهصورت ذرات سفیدرنگ نشان میدهد. گچ یکی از مواد اصلاحی ارزانقیمت هست که نقش مهمی در بهبود خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک ایفا مینماید.
26 فایده گچ کشاورزی در باغات:
1- گچ (سولفات کلسیم) دارای دو عنصر غذایی پرمصرف کلسیم و گوگرد است.
به دلیل حلالیت نسبتاً مناسب گچ، عناصر کلسیم و گوگرد بهراحتی در اختیار ریشه گیاه قرار میگیرد. یون کلسیم در تغذیه پسته و کیفیت محصول پسته اهمیت بسیاری زیادی دارد. استحکام پوسته سخت میوه، هنگام تشکیل بستگی به فراهمی یون کلسیم دارد. جذب کلسیم توسط ریشه درخت پسته بهصورت غیرفعال است، یعنی مقدار تعرق تعیینکننده مقدار جذب و موجب حرکت یون کلسیم در آوندهای چوبی بهطرف میوه هست بنابراین در شرایط کمبود کلسیم مقدار کلسیمی که در اختیار میوه قرار میگیرد بهمراتب کمتر از مقدار کلسیمی است که در اختیار برگ قرار میگیرد بنابراین ممکن است کمبود کلسیم در برگ، مشاهده نشود درحالیکه میوه بخصوص پوسته سخت آن بشدت دچار کمبود کلسیم باشد. تأمین بهموقع و کافی کلسیم در درختانی که در آنها استحکام میوه مهم بوده و یا دارای پوسته استخوانی هستند، تأمین بهموقع و کافی کلسیم برای تولید محصول اهمیت زیادی دارد.
2- گچ کشاورزی موجب بهبود و استحکام ساختمان خاک میشود.
در خاکهای سدیمی ذرات خاک پراکنده هستند و وجود سدیم مانع نزدیک شدن این ذرات به یکدیگر شده و از تشکیل ساختمان خاک جلوگیری میکند. کلسیم دارای دو بار مثبت بوده و بهراحتی جایگزین سدیم شده و موجب نزدیک شدن ذرات و تشکیل ساختمان میشود. هرچقدر دانهبندی خاک بیشتر باشد، نفوذ هوا و آب و ریشه راحتتر صورت میگیرد.
3- جهت اصلاح سدیمی از گچ کشاورزی استفاده میشود.
خاکهای سدیمی، خاکهایی هستند که شوری آنها کم، مقدار سدیم تبادلی و واکنش خاک بالا است. در سطح این خاکها لکههای قهوهای و چرب مشاهده میشود که حاصل پراکنش ذرات هوموس خاک توسط سدیم میباشد. خاکهایی که چندین سال با آبهای شور آبیاری شدهاند، چنانچه با آب شیرین (جابجایی موتورپمپ) آبیاری شوند، نمکهای محلول از خاک شسته میشوند و سدیم بر روی ذرات خاک باقی میماند. این سدیم موجب پراکنش ذرات خاک، کاهش نفوذپذیری خاک، مختل شدن تهویه خاک و افزایش ph خاک به بالاتر تز 8.5 و در مواردی حتی 10 تا 11 نیز کی گردد. قبل از استفاده از آبهای شیرین در این زمینها باید سدیم اضافی از خاک شسته شده و از محدوده فعالیت ریشه خارج گردد. بدین منظور بایستی از مواد اصلاحی کلسیم با حلالیت مناسب، مثل گچ استفاده نمود.
4- در پارهای از زمینها که پس از آبیاری سطحی خاک سله بسته و ترک میخورند.